Sayıştay; devlet harcamalarını hesaplayan, denetleyen ve yargılama yetkisi de bulunan yüksek kurumdur.
Sayıştay Raporları; Görevi belediye ve tüm kamu kurumlarının denetimini yapan ve hesaplarını, harcamalarını inceleyen bu yüksek kurumun hazırladığı metne Sayıştay Raporları denir.
Bu raporlar Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulur. İnternet sitesinde de yayınlanır. İlgili kurumlara da gönderilir.
İzmir belediyeleri ile ilgili raporlar da yayınlandı. Normal olarak bu raporlar belediye meclisinde de görüşülür ve tartışılır ancak; genelde raporlar partilerin grup başkanvekillerine dağıtılır. Mecliste o an görüşmesi olmaz. Üzerinden zaman geçince de pek irdeleyen olmaz. Raporların sekretaryasını yapan sorumlular da belediyenin şirket yada müdürlüklerine raporlardan gönderir ve Sayıştay’a sunulmak üzere cevap, belge hazırlanır. Sayıştay da kendi işleyişi içinde gelen cevaplara da bakarak duruma göre yargılama yapabilir. Bu, duruma göre birkaç yıl sürebilir. Bu arada isteyen belediye meclis üyesi soruşturmayı hızlandırmak adına İçişleri Bakanlığı’na başvurarak müfettiş isteyebilir.
Bu uygulamada tartışılması gereken hususların başında, süre uzaması gelir. Bakarsın belediye başkanı ve meclis üyeleri görevi bırakmıştır ama süreç belediye bürokratları için devam eder.
Merak ediyorum hangi belediyede bu raporlarla ilgili meclis üyelerinin nasıl bir çalışması vardır? Raporları kim takip ediyor?
Oysa raporlarda ciddi tespitler var. Aşağıda bir kısmını ifade edeceğim. Vatandaş adına bunların takip edilmesi, doğru olmayan tespitlerle ilgili olarak da töhmetin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
BAZI ÇARPICI RAPORLAR;
. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2020 raporunda, gelir bütçesi 6 milyar 375 milyon, gider bütçesi 7 milyar 951 milyon. 1 milyar 576 milyon borçlanma yapılmış. Bir vakıf lehine amacına aykırı girişim sebebiyle belediye tarafından verilen intifa hakkının iptal edilmemesi sonucu yaklaşık 33 dönümlük kamu kaynağının verimsiz kullandırılması. Kurum kayıtlarında yer almayan taşınmazlar! Kamu kaynaklarının üçüncü şahıslar tarafından kullandırılması. Meclis üyesi şirketinden 664 bin liralık alım yapılması! Devredilmesi gereken yerin kamulaştırılması! Şirketleri İZULAŞ, İZDENİZ ve ESHOT için de raporda tespitler var.
. Konak Belediyesi’nde personel giderlerinin bütçenin yüzde 40’ını aşması! İhalelerin SGK’ya bildirilmemesi! Belediye hizmet binalarının üçünde yapım kullanım izninin olmaması!
. Karşıyaka Belediyesi’nde doğrudan temin sınırlarının aşılması! Hakediş raporları olmaması! Emlak vergilerinde hata ve kayıpların olduğu!
. Bayraklı Belediyesi’nin 76 milyon borcunun olduğu ödeyerek, yüksek faize düşmemesi isteniyor. Vergi tahsilatlarındaki sorunların çözülmesi gerektiği ifade ediliyor. Personel giderlerinin bütçe oranını aşması!
. Menemen Belediyesi’nde süre ve sayıdan fazla personel çalıştırılması! Taşınmazlara ait tahsislerin iptali isteniyor. Doğrudan temin sınırının aşıldığı!
. Borcu 330 milyonun bulunan Çiğli Belediyesi’nin kamu alacaklarını tahsil edememesi! Kamu taşınmazlarında tahsis sürelerinin olmaması!
. Bornova Belediyesi’nin kamu ihalelerini EKAP’a girilmemesi! Banka hesaplarına ilşkin bulgular!
. Borçlanma sınırını aşan Gaziemir Belediyesi’nin bazı işletmelerden eksik vergi alması! İhalesiz kiralamalar! Taşınmazlara ait kayıt eksikliği! 1455 işletme ruhsatsız!
. Karabağlar Belediyesi’nin vergi almadığı, cezaları uygulamadığı ve usulsüz elektrik faturası ödediği!
. Buca Belediyesi hesaplarında 2 milyon 216 bin TL eksik tespit edildiği!

Yukarıda bir kısmını yazdığım rapor bulgularının sonuçlarını da İzmirliler’in öğrenmeye hakkı var. Doğruysa gereğinin vakit kaybetmeden yerine getirilmesi, doğru olmayanların da ivedilikle düzeltilerek kimsenin zan altında bırakılmaması gerekmektedir.