İzmir mucizesi

İzmir tarımı, Aziz Kocaoğlu’yla birlikte adeta mucizeye imza attı. 1990-2003 dönemini kapsayan 14 yılda sadece binde 9 düzeyinde büyüyen İzmir tarımı, Kocaoğlu’nun Büyükşehir Belediye Başkanlığı yaptığı 2004-2017 döneminde ise yüzde 7,5’luk büyüme oranını yakaladı. Prof. Dr. Yaşar Uysal’ın araştırması, Büyükşehir Belediyesi tarafından desteklenen İzmir tarımının Türkiye ortalamasından 2,4 kat daha fazla büyüdüğü gerçeğini ortaya koydu.

Uzun yıllardır sorunlarla boğuşan Türkiye tarım sektörünün İzmir özelindeki yükselişi sürüyor. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Uysal’ın imzasını taşıyan son rapora göre, tarım sektöründeki büyümede İzmir’in lider rolü her yıl daha da pekişiyor. Bu verilerle İzmir’deki tarım sektörü “Aziz Kocaoğlu’ndan önce” ve “Aziz Kocaoğlu dönemi” olmak üzere birbirinden farklı iki dönem olarak değerlendiriliyor.

Türkiye ortalamasından 2,4 kat fazla büyüme
Aziz Kocaoğlu döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tarıma yönelik özgün ve önemli proje ve desteklerinin yansımalarını makro düzeyde değerlendirmeyi hedefleyen çalışmada, 1990-2003 ile 2004-2017 döneminde tarımsal üretimde ortaya çıkan gelişmeler hem tarım sektörü geneli hem de alt ürün grupları bağlamında, istatistikler yardımıyla analiz edildi. Böylece İzmir tarımında üretim boyutunda yaşanan gelişmeler ve bunlara bağlı olarak da bazı öneriler ortaya koyuldu.
Prof. Uysal’ın hazırladığı “İzmir Tarımında Büyümenin Analizi” başlıklı araştırmanın dayandığı veriler, İzmir tarımındaki büyümenin son 14 yılda ortalama olarak yüzde 7,5 düzeyine ulaştığını gösteriyor. Yani İzmir tarımı Türkiye ortalamasından 2,4 kat daha fazla büyüdü.

Kocaoğlu’ndan önce ve sonra…
Tarım sektöründeki dönemsel gelişmelerin İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve TUİK verileri çerçevesinde incelendiği rapora göre, İzmir tarımında üretim artışı 1990-2003 dönemini kapsayan 14 yılda sadece binde 9 düzeyindeydi. Bu oran 2004-2017 döneminde yüzde 7,5’e yükseldi. Bu veri artışının oldukça çarpıcı bir yükselişe işaret ettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Uysal, “Aynı dönemde Türkiye genelinde tarım sektörünün sadece yüzde 3,1 oranında büyüdüğü dikkate alındığında, İzmir’in 2004-2017 döneminde adeta bir mucizeye imza attığını söylemek yanlış olmayacaktır” görüşünü dile getirdi.

İzmir, hayvancılık politikalarına ilham verecek
“İzmir Tarımında Büyümenin Analizi” başlıklı raporda hayvansal ürünler alanında İzmir’de yaşanan gelişmelerin tüm Türkiye’nin dikkatini çektiği vurgulanırken, bu alandaki artışın 1990-2003 döneminde yüzde 1,3, 2004-2017 döneminde ise yüzde 10,7 oranında gerçekleştiği tespitine yer verildi. Prof. Dr. Yaşar Uysal, Türkiye açısından daha çok et ithalatıyla gündemde olan ve bu nedenle de büyük önem taşıyan bu ürün grubundaki üretim artışının, Türkiye’de uygulanacak hayvancılık politikalarına ilham verecek nitelikte olduğunu ifade etti.
İzmir’den büyük atak
Raporda yer verilen tablolar, 1990’lı yıllarda Türkiye’nin gerisinde olan İzmir tarımındaki büyüme trendinin 2000’li yıllarda hızla arttığını ve öne geçtiğini gösteriyor. Yani  İzmir tarımının performansının 2000’li yıllarda iyileşme yönünde farklılaştığını ortaya koyuyor.

İZMİR VE TÜRKİYE TARIMINDA BÜYÜME (%)

YIL	İZMİR *	TÜRKİYE**
1990	5,8	6,8
1991	8,0	-0,9
1992	-2,6	4,3
1993	-12,1	-1,3
1994	15,1	-0,7
1995	-5,4	2,0
1996	0,7	4,4
1997	6,1	-2,3
1998	-14,7	8,4
1999	6,7	-4,6
2000	12,2	6,4
2001	1,4	-8,9
2002	-1,6	8,7
2003	-6,7	-1,5
2004	14,0	4,0
2005	-4,2	7,9
2006	28,2	1,5
2007	-4,3	-6,2
2008	9,2	4,5
2009	1,9	4,1
2010	-1,7	7,7
2011	0,5	3,4
2012	18,3	2,2
2013	0,7	2,3
2014	21,8	0,6
2015	2,2	9,4
2016	16,7	-2,6
2017	1,8	4,7
1990-2017	4,2	2,3
1990-2003	0,9	1,5
2004-2017	7,5	3,1

Kaynak: (*) Gıda, Tarım, Hayvancılık İzmir İl Müdürlüğü cari üretim değeri verilerinin 1989 bazlı hale dönüştürülmüş Tarım Deflatörü ile enflasyondan arındırılmasıyla hesaplanmıştır. (**) TÜİK tarım sektörü büyüme oranlarıdır.

İşin sırrı..
Bu başarının arka planında yerelden kalkınmaya olan inançla birlikte, doğru yerde, doğru çiftçileri, doğru yöntemle ve çiftçi örgütleri aracılığıyla desteklemenin bulunduğunu söyleyen Uysal, “Türkiye’nin yıllardır yapması gerekeni İzmir yapmıştır. Nitekim, İzmir Büyükşehir Belediyesi hem girdi tedariki, hem üretim süreci hem de pazarlama boyutunu birlikte ele almış, her üç boyuttaki ihtiyaçları, eğitim desteği de vererek, katılımcı anlayışla karşılamaya çalışmıştır. İşin sırrı; yerel potansiyelleri ve ihtiyaçları dikkate alarak tarım ve çiftçilerimize önce hak ettiği önemi sonra da gerekli desteği doğru yöntemlerle vermekte yatmaktadır.” dedi.

Beklenti ve sorumluluklar da arttı
Prof. Dr. Yaşar Uysal hazırladığı raporun sonuç bölümünde ise şu görüşlere yer verdi:
“Bu çalışmada yapılan inceleme ve analizler, İzmir tarımında 2004 sonrası dönemde çok büyük bir gelişme yaşandığını ve bunun sektörün Türkiye ortalamasından 2,4 kat daha fazla büyümesiyle somutlaştığını ortaya koymaktadır. Ortaya çıkan bu durumun İzmir Büyükşehir Belediyesi açısından artan sorumluluk ve yüksek beklentiler, Türkiye tarım politikalarını oluşturanlar açısından ise iyi bir örnek ve ders anlamına da geleceği açıktır. Dolayısıyla çoğu zaman ve çoğu kez olduğu gibi İzmir bir kez daha, bu kez tarımdaki başarılarıyla ön plana çıkmış, öncü ve örnek olmuştur.”
Prof. Dr. Uysal raporunda, İzmir’de et üretiminin artırılması ve et üreticisi ile tüketicisi arasındaki zincirin halkalarının azaltılmasının yanı sıra, kentte gıda enflasyonunu kontrol etmeye yönelik atılabilecek adımlara ilişkin önerilere de yer verdi.